Avansa’s vanaf 2026 anders ingedeeld
woensdag 18 januari 2023
Dossier: Regionaal - (boven)lokaal
Het 'regiodecreet' is bijna van kracht. 13 Avansa’s die nu ingedeeld zijn volgens gerechtelijke arrondissementen veranderen daardoor binnenkort van werkingsgebied. Vanaf 2026 zullen de referentieregio’s het uitgangspunt vormen. Vooral Avansa Waas-en-Dender en Avansa Vlaamse Ardennen-Dender staan hierdoor voor grote veranderingen.
Decreet bijna, net niet van kracht op 1/01/2023
Minister Somers, bevoegd voor Binnenlands Bestuur, heeft een droom. Alle mogelijke samenwerkingsverbanden tussen gemeenten (van afval tot zorg) netjes ordenen en steeds voor eenzelfde werkingsgebied van tel laten zijn. Dit nieuwe model met 15 referentieregio’s moet het huidige onoverzichtelijke kluwen van steeds wisselende coalities een halt toe roepen.Het bijhorende ontwerpdecreet over de Regiovorming werd al midden oktober definitief goedgekeurd door de Vlaamse Regering. De laatste bespreking in de Commissie Binnenlands Bestuur dateert van 22 november. De verwachting was dat het dan in één rechte lijn naar een goedkeuring in de plenaire vergadering ging zodat het decreet op 1 januari 2023 van kracht zou zijn. Maar bij de bespreking in december doken nieuwe voorstellen tot wijziging op. De Raad van State is hierdoor weer aan zet, met uitstel van inwerkingtreding als gevolg. Volg de procedure hier op de voet.
Ook Jambon moet mee
Hoelang de vertraging op zich laat wachten, weten we niet maar het voorziene tijdspad legt druk op de vakministers. Zij moeten al hun wetgeving afstemmen op de regiovorming. Aangezien het decreet Sociaal-cultureel Volwassenwerk net aan herziening toe is, paste de Regering in haar ontwerp ook de passus voor sociaal-culturele volwassenenorganisaties met een regionale werking (=de Avansa’s) aan. De gerechtelijke arrondissementen vormen niet langer de afbakening van hun werkingsgebied. Wel de 15 referentieregio’s. Hiervoor is geen overgangsperiode voorzien. Vanaf 2026, bij de start van de volgend beleidsperiode op 1 januari (2026-2030), zal de nieuwe geografische indeling een feit zijn.Helft van de Avansa’s getroffen
Deze gewijzigde context vraagt flexibiliteit, snel schakelen en bijsturen. Vijf Avansa’s zien hun werkingsgebied schuiven. (of zelfs zes, als de gemeente Zwijndrecht nog aan het Waasland wordt toegewezen in plaats van aan regio Antwerpen).Sommige organisaties krijgen één of twee gemeenten bij. Anderen ‘verliezen’ een stad of gemeente mét bijhorende werkingsmiddelen. Avansa’s krijgen immers een toelage per inwoner op hun grondgebied. De verschuiving betekent bovendien dat de betrokken Avansa’s zich binnenkort moeten inwerken op hun nieuwe terrein: de gemeentebesturen en aanwezige actoren ten gronde leren kennen, noden en behoeften detecteren, connectie maken en een complementair sociaal-cultureel aanbod op poten zetten.
6 Avansa’s worden geïmpacteerd door de regiovorming. Want ook regio Antwerpen zou finaal een gemeente zien schuiven omdat Zwijndrecht bij het Waasland wordt ingedeeld.
Welke Avansa’s zullen ultra flexibel moeten zijn
De grootste uitdagingen situeren zich in de Denderregio. Een gebied van 14 steden en gemeenten dat nu onder de vleugels van twee Avansa’s valt. De naam zegt het zelf: Avansa Vlaamse Ardennen-Dender en Avansa Waas-en-Dender. Deze twee organisaties zijn momenteel druk in overleg over de gevolgen van deze situatie. Eind 2024 moet namelijk ook hun beleidsplan, inclusief omgevingsanalyse, klaar liggen voor het Departement Cultuur. Pistes om zich hier zowel inhoudelijk als intern op te organiseren worden nu noodgedwongen voorbereid.Uit het ontwerp van decreet op het sociaal-cultureel werk:
Artikel 11: “De Vlaamse Regering kent per beleidsperiode, per regio of voor verschillende regio’s samen, aan één sociaal-culturele volwassenenorganisatie met een regionale werking een werkingssubsidie toe.”
Artikel 33: “De Vlaamse Regering bepaalt de territoriale afbakeningen van de regio’s,…”
In de memorie lezen we: “De territoriale afbakeningen waarbinnen de regionale organisaties hun werking moeten ontplooien worden gealigneerd met de referentieregio’s in het voorontwerp van regiodecreet.”
