Collega in de coulissen: Elke Verhaeghe over de link met lokale besturen
dinsdag 4 februari 2025
Dossier: Collega in de coulissen
Beleidswerk gebeurt op verschillende manieren. Af en toe eens heel zichtbaar maar veel vaker achter de schermen. In deze reeks geven we een inkijk in wat er reilt en zeilt in de coulissen van het beleidswerk van De Federatie. Vandaag gaan we in gesprek met Elke Verhaeghe, o.a. verantwoordelijk voor (boven)lokaal cultuurwerk bij De Federatie. Want waar De Federatie zich traditioneel focust op de Vlaamse overheid is de voorbije jaren ook de aandacht voor lokale besturen toegenomen. Waarom doet De Federatie dit? Wat zijn speerpunten? En wat betekent dit concreet voor schepenen en lokale ambtenaren?
Waarom besteedt De Federatie steeds meer aandacht aan lokale besturen?"De Vlaamse overheid blijft ons eerste aanspreekpunt, omdat daar de decreten voor onze sectoren worden gemaakt. Maar zo’n vier jaar geleden beslisten we om ook sterker in te zetten op lokale overheden. Gemeenten hebben namelijk een aanzienlijke autonomie in hun cultuurbeleid. Bovendien speelt een groot deel van het verenigingsleven zich lokaal af en worden verenigingen vaak lokaal ondersteund. Er is vaak een boeiende wisselwerking tussen verenigingen onderling en/of het bestuur. Daarom vinden we het belangrijk om die beleidslaag mee in het vizier te houden. Inclusief intergemeentelijke samenwerkingsverbanden voor cultuur. Lokale besturen zijn overigens zelf zoekende en geïnteresseerd in thema’s zoals bijvoorbeeld talentontwikkeling en cultuureducatie, wat perfect aansluit bij onze werking."
Zitten lokale besturen te wachten op advies en inspiratie van De Federatie?"We merken dat lokale besturen, de prioriteiten die Vlaams worden bepaal, vaak oppikken en daar hun eigen invulling aan geven. Ze kunnen daarbij zeker inspiratie halen uit wat wij te vertellen hebben. We zetten dan ook sterk in op het delen van inzichten waaraan we ook goede praktijken pogen te koppelen, zodat gemeenten hiermee aan de slag kunnen."
De Federatie wil aan ‘agendasetting’ doen. Welke thema’s staan voorop?"We verzamelen signalen uit onze achterban en volgen de Vlaamse beleidsontwikkelingen op. Op basis daarvan werken we concrete dossiers uit. Een actueel thema is gemeenschapsinfrastructuur: we horen dat ruimtes onder druk staan en dat financiering en beheer vaak moeilijk zijn. Samen met De Ambrassade schreven we aanbevelingen voor Vlaamse en lokale besturen om verbeteringen in gang te zetten.Een ander belangrijk thema is administratieve vereenvoudiging voor verenigingen. Ze moeten aan tal van verplichtingen voldoen, en we pleiten ervoor om hen zoveel mogelijk te ontzorgen. Lokaal kan dat bijvoorbeeld door minder (of niet steeds dezelfde) gegevens op te vragen of reglementeringen anders vorm te geven. Met het platform ‘Slimgeregeld’, dat we samen met De Verenigde Verenigingen lanceerden, reiken we concrete oplossingen aan om subsidiereglementen future proof te maken.Daarnaast benadrukken we het belang van wederzijdse dialoog tussen lokale overheden en het verenigingsleven. Beleidsinspraak is essentieel: het is belangrijk dat gemeenten en verenigingen elkaar kennen, waarderen en weten waar ze aan toe zijn. Waar willen ze samen naartoe? Daarom lanceerden we ‘Insamenspraak’, een online platform rond beleidsparticipatie, bedoeld om te inspireren, de kracht van verenigingen te etaleren en een duurzaam participatiebeleid in steden en gemeenten te installeren."
Hoe communiceert De Federatie met lokale besturen?"Minstens vier keer per jaar versturen we een nieuwsbrief naar cultuurschepenen of ambtenaren die nauw betrokken zijn bij het sociaal-cultureel werk en amateurkunsten. Daarin delen we relevante topics, zoals veranderende beleidskaders, onderzoeksresultaten of thema’s die wij belangrijk vinden. We communiceren ook vaak via partnerorganisaties zoals OP/TIL, Avansa en VVSG. Waar nodig zetten we aparte websites op, zoals slimgeregeld.be en insamenspraak.be."Wat als de bijna 300 cultuurambtenaren straks dagelijks in de mailbox of aan de lijn hangen?"We staan zeker open om mee te denken over bepaalde kwesties, maar we zijn uiteraard geen helpdesk en kunnen geen vormingen of lezingen organiseren in elke gemeente. Waar mogelijk verwijzen we door naar relevante partners of bestaande ondersteuning."
De Federatie handelt zelden alleen richting lokale besturen. Is dat een bewuste keuze?"Absoluut. We vinden het belangrijk dat elke organisatie haar eigen rol opneemt. Wij zijn geen steunpunt, maar door samenwerkingen te bundelen, krijgen we meer gehoor en zichtbaarheid. Bovendien zijn bepaalde uitdagingen – zoals administratieve lasten of gemeenschapsinfrastructuur – sectoroverschrijdend en spelen ze zowel in de jeugd-, sport- als cultuursector. Samenwerken heeft dus op verschillende vlakken een meerwaarde."Deze vernieuwde aanpak komt nu op gang bij de start van een nieuwe beleidsperiode. Is dit een tijdelijke focus of een blijvende evolutie?"We streven naar een duurzame relatie met zoveel mogelijk lokale besturen. We willen dat ze ons kennen en weten waarvoor ze bij ons terechtkunnen. Uiteraard kunnen we niet bij alle 300 gemeenten langsgaan, maar we zoeken naar een evenwicht. We willen vooral voeling houden met wat er lokaal leeft. We zijn dankbaar dat we onder meer via de Avansa’s en IGS’en vinger aan de pols kunnen houden. Daarnaast zijn inspiratiedagen een welgekomen bron van info. "
Tot slot: hoe capteert De Federatie bij lokale beleidsmakers wat er goed en minder goed loopt in het lokale sociaal-culturele werk/amateurkunsten?"Via onze lidorganisaties die met lokale groepen werken weten we wat er gaande is op lokaal vlak. Tegelijk hebben we in onze nieuwsbrief de rubriek ‘Culturele Connecties’, waarin we in gesprek gaan met lokale cultuurschepenen. We polsen naar wat goed loopt in hun gemeente op vlak van sociaal-cultureel werk, amateurkunsten en vrijwilligerswerk, maar ook naar groeikansen en zaken waar de Vlaamse overheid meer oog voor moet hebben. Op die manier verzamelen we inzichten en spelen we in op de noden van het lokale niveau. Dit is een relatief recente rubriek, maar we zijn vast van plan om deze aanpak de komende vijf jaar verder te zetten."
Meer weten? Schrijf je in op de nieuwsbrief bovenlokaal of grasduin door onze dossiers over lokaal beleid en bovenlokaal/regionaal beleid.
Hoe zit dat (boven)lokaal cultuurbeleid eigenlijk in elkaar? Kunstenpunt maakte er dit boeiend kennisdossier over.
