Inflatie en energiekosten: waar kan jouw organisatie aankloppen voor steun?
dinsdag 13 december 2022
De stijgende prijzen door de inflatie en de exploderende energieprijzen treffen iedereen, dus ook sociaal-culturele en amateurkunstenorganisaties. Intussen namen alle beleidsniveaus in ons land enkele maatregelen om de pijn te verzachten. Die zijn meestal gericht op burgers en bedrijven, waarbij vzw’s soms wel, maar meestal niet meegenomen zijn. Over de Vlaamse maatregelen werd minister Jambon in de parlementaire commissie cultuur aan de tand gevoeld. In dit artikel zetten we één en ander op een rijtje.
Federale maatregelen
Verlaging btw op elektriciteit en gas
De federale regering heeft de verlaging van de btw op elektriciteit en aardgas van 21 naar 6 procent verlengd tot 31 maart 2023. Deze maatregel geldt op alle afgesloten contracten (ook voor non-profitorganisaties en culturele infrastructuur) en wordt automatisch verrekend in de energiefactuur.
Voor de juiste info:
- Koninklijk besluit (27 juni 2022) tot wijziging van het koninklijk besluit nr. 20 van 20 juli 1970 tot vaststelling van de tarieven van de belasting over de toegevoegde waarde en tot indeling van de goederen en de diensten bij die tarieven wat de levering van elektriciteit in het kader van residentiële contracten, van aardgas en van warmte via warmtenetten en sommige warmtepompen betreft
- Circulaire 2022/C/67 betreffende het tijdelijk verlaagd btw-tarief voor de levering van elektriciteit en voor de levering van aardgas en warmte via warmtenetten: deze circulaire handelt over de verlenging van het tijdelijk btw-tarief van 6 % voor de levering van elektriciteit, de verlenging van het tijdelijk btw-tarief van 6 % voor de levering van aardgas en warmte via warmtenetten met uitbreiding van de maatregel tot B2B- en B2G-relaties. Deze nieuwe bepalingen zijn ingevoegd bij koninklijk besluit van 27.06.2022 tot wijziging van het koninklijk besluit nr. 20 van 2 0.07.1970 (BS van 30.06.2022).
Voor elektriciteit geldt de verlaging van 1 maart 2022 tot 31 maart 2023. Voor gas is dit van 1 april 2022 tot 31 maart 2023. Bij professionele gascontracten en op plaatsen met een collectieve verwarmingsinstallatie (op gas) geldt de verlaging vanaf 1 augustus 2022, tot dezelfde einddatum.
RSZ-maatregelen: vermindering of uitstel van betaling
De regering besliste om in 2023 aan alle werkgevers een vermindering van de werkgeversbijdragen voor sociale zekerheid toe te kennen, alsook de mogelijkheid om uitstel van betaling van een deel van deze bijdragen te vragen.
Er worden twee soorten maatregelen genomen:
1. Uitzonderlijke vermindering van de werkgeversbijdragen met 7,07% in het 1e en 2e kwartaal van 2023
De vermindering bedraagt 7,07% van het verschuldigde bedrag van de globale netto-basiswerkgeversbijdrage.
Onder ‘globale netto-basiswerkgeversbijdrage’ verstaat men de RSZ-basiswerkgeversbijdragen, na aftrek van de structurele vermindering en eventuele doelgroepverminderingen. (De netto patronale bijdrage = de effectief te betalen werkgeversbijdragen, dus de totale werkgeversbijdragen (25% voor categorie 1 en 3a, +/- 34% voor categorie 2 en 19,88 voor categorie 3b) verminderd met het forfait van de structurele lastenverlaging, de hoge- of lagelonencomponent, een eventuele doelgroepvermindering en de sociale Maribel). Deze vermindering wordt toegekend in het 1e en 2e kwartaal van 2023. Ze wordt automatisch berekend en toegekend door de RSZ.
2. Mogelijkheid om uitstel van betaling te vragen van een
deel van de werkgeversbijdragen in het 3e en 4e kwartaal van 2023 tot in
2025
Tijdelijke werkloosheid energie
Voor de periode van 01.10.2022 tot en met 31.03.2023 kunnen ‘energie-intensieve’ bedrijven gebruik maken van een bijzonder stelsel van ‘tijdelijke werkloosheid wegens economische oorzaken voor energie-intensieve bedrijven’ (dat soepeler is dan de bestaande regelingen van tijdelijke werkloosheid wegens economische oorzaken). Wat is een energie-intensief bedrijf?
Om in aanmerking te komen moet je kunnen aantonen dat:
Uitstel betaling woonkrediet Gezinnen kunnen bij hun bank of verzekeraar vragen naar een betaalpauze voor de aflossing van hun woonkrediet. Het gaat hier alleen om uitstel van de kapitaalaflossing, het intrestgedeelte moet blijvend betaald worden. Voorlopig geldt dit enkel voor hypothecair krediet van particulieren. Wij pleiten er alvast voor om dit ook toe te passen op de hoofdverblijfplaats van vzw’s.
- Jouw definitieve energierekening voor het trimester voorafgaand aan het trimester waarin je gebruik maakt van de bijzondere regeling tijdelijke werkloosheid energie is verdubbeld ten opzichte van je definitieve energierekening voor hetzelfde trimester van het voorafgaande jaar.
- dat de aankoop van energieproducten (met inbegrip van energieproducten andere dan aardgas en elektriciteit) voor het kalenderjaar 2021 ten minste 3% van de toegevoegde waarde van uw bedrijf uitmaakt.
Uitstel betaling woonkrediet Gezinnen kunnen bij hun bank of verzekeraar vragen naar een betaalpauze voor de aflossing van hun woonkrediet. Het gaat hier alleen om uitstel van de kapitaalaflossing, het intrestgedeelte moet blijvend betaald worden. Voorlopig geldt dit enkel voor hypothecair krediet van particulieren. Wij pleiten er alvast voor om dit ook toe te passen op de hoofdverblijfplaats van vzw’s.
Vlaamse maatregelen
Ondersteuning van energiefacturen van de cultuursector
Uit de Septemberverklaring van minister-president Jambon viel niet af te leiden of er specifieke maatregelen zouden komen om de financiële crisis in de cultuursector tegen te gaan. In de commissie cultuur (6 oktober 2022) pikten Katia Segers (Vooruit), Elisabeth Meuleman (Groen) en Stephanie D’Hose (Open VLD) de noodkreten op van verschillende geledingen in de brede cultuursector, inclusief die van De Federatie.
Stephanie D’Hose (Open VLD) verwees naar de videoboodschap van minister Jambon tijdens Wascabi waarin hij pleitte voor globale maatregelen omdat de energiecrisis iedereen treft. Ze riep op om toch meer maatwerk te voorzien. In zijn antwoord verwees minister Jambon hoofdzakelijk naar de nu bestaande maatregelen (zie verder in dit artikel). Daarbij benadrukte hij wel dat de budgetten voor de bestaande instrumenten verhoogd werden met middelen uit het Vlaams Klimaatfonds en eerder ook al vanuit de relancemiddelen. Daarbovenop trekt hij voor 2023 ruim 15 miljoen euro uit: “In de begroting 2023 is een bedrag van 16 of 17 miljoen euro voorzien voor de ondersteuning van de energiefacturen van de cultuursector. De administratie is bezig met een billijke verdeling over de verschillende deelsectoren en cultuurhuizen”. Wij pleiten er alvast voor om bij die verdeling het sociaal-cultureel werk en de amateurkunsten niet over het hoofd te zien.
Parlementsleden Meuleman en Segers beklemtoonden dat de belangrijkste vraag én de beste maatregel om sociaal-culturele en amateurkunstenorganisaties te helpen, het volledig indexeren van de werkingssubsidies is. Die deur gooide minister Jambon krachtig dicht: "Het volledig indexeren van werkingssubsidies is op dit moment niet voorzien in de maatregelen. Dat gaan we niet doen", stelde hij.
Het blijft dus uitkijken naar de verdeling van die 16 à 17 miljoen voor 2023. Momenteel (19 december 2022) is nog niet duidelijk hoe deze ondersteuning er zal uitzien.
Overbruggingslening
Sinds februari 2022 kan je via Vlaio een overbruggingslening aanvragen als je liquiditeitsproblemen hebt omwille van de corona- en energiecrisis. Het zijn voordelige leningen (1,5 procent intrest) waarmee een vzw tot maximaal tot 200.000 euro kan ontlenen. Voor middelgrote ondernemingen gaat het om maximaal 400.000 euro.
Cultuurkrediet
Het Cultuurkrediet kan aangevraagd worden voor alles wat betrekking heeft op je professionele werking. Voor investeringen of als werkkapitaal, zowel op organisatieniveau, als op projectniveau. Voorwaarde is wel dat je het gewenste krediet eerst probeert te bekomen bij een bank.
Als lenen bij een bank niet mogelijk is, kan je mogelijk terecht bij Cultuurkrediet: "Het Cultuurkrediet is aanvullend op een bankfinanciering. Dat betekent dat wanneer je aanvraag in aanmerking komt voor een bankkrediet, we je eerst naar je reguliere bank zullen doorverwijzen. Je kan een Cultuurkrediet wel combineren met een bankkrediet". Meer info hierover vind je op de website van Hefboom.
Energiebesparende ingrepen op langere termijn
Energielening Cultuur en Jeugd
Sinds 2018 kan je als cultuur- of jeugdorganisatie een beroep doen op een renteloze energielening voor het plaatsen van zonnepanelen op je eigen infrastructuur. Je kunt maximum €135.000 lenen per project. Het bedrag wordt rechtstreeks uitbetaald aan de leverancier, na de plaatsing van de zonnepanelen. De lening is renteloos en je betaalt ze in maandelijkse schijven terug op maximum 10 jaar tijd. De terugverdientijd van de investering moet dan ook korter zijn dan 10 jaar.
Alle info is te vinden op de website van het Departement Cultuur, Jeugd en Media en in dit artikel.
Het zou goed zijn mochten deze lening ook gebruikt kunnen worden voor andere energiebesparende ingrepen. Minister Jambon gaf in de parlementaire commissie (6 oktober) aan dat deze piste momenteel onderzocht wordt, maar liet ook uitschijnen dat dit jammer genoeg nog niet voor morgen is.
Investeringssubsidies voor infrastructuur
Heb je eigen infrastructuur dan kan je in aanmerking komen voor één of meerdere thematische investeringssubsidies. Die thema's of 'sectorale prioriteiten' zijn door de ministers van Cultuur en Jeugd vastgelegd in het nieuwe subsidiereglement voor sectorale investeringssubsidies (in werking sinds 2022). Voor de periode 2022 - 2026 zijn dit de drie sectorale prioriteiten: duurzaamheid, veiligheid, toegankelijkheid
De sectorale investeringssubsidie voor één prioriteit of een combinatie van prioriteiten bedraagt minimaal €30.000 euro voor cultuurinfrastructuur.
Eén van de toekenningsvoorwaarden is dat minstens 40% van de financiering van de kosten wordt gedragen door een inbreng van eigen middelen of door middelen van andere overheden en/of derden. Die inbreng kan bestaan uit investeringen, subsidies, kredieten of het leveren van (bouw)materialen in natura. De investeringssubsidie van de Vlaamse Gemeenschap bedraagt nooit meer dan 60% van de aankoop- of bouwkosten. Onvoorwaardelijke subsidiebeloftes die afhankelijk gemaakt zijn van subsidiëring door de Vlaamse Gemeenschap, worden aanvaard.
Premies voor energiebesparende investeringen in niet-woongebouwen
Al wie investeert in een bestaande woning, appartement, appartementsgebouw of een niet-woongebouw (utilitaire gebouwen), zal afhankelijk van de doelgroep waartoe hij of zij behoort financiële steun kunnen aanvragen voor investeringen in energie-efficiëntie (zoals dakisolatie, muurisolatie, vloerisolatie, hoogrendementsglas, zonneboiler, warmtepomp, warmtepompboiler en gascondensatieketel en investeringen in woningkwaliteit (elektriciteit en sanitair, binnenrenovatie, ramen en deuren).
De premies voor energiebesparende investeringen en investeringen in hernieuwbare energie gelden voor ondernemingen, maar ook voor vzw’s en zowel voor eigenaars als huurders. Zo zijn er premies voor dakisolatie, hoogrendementsbeglazing, het plaatsen van een zonneboiler en zonnepanelen en nog veel meer ingrepen. Deze premies vraag je aan via Mijn VerbouwPremie. Je vindt er alle informatie over mogelijke premies en een simulator.
Een overzicht van subsidies aan ondernemingen voor energiebesparende maatregelen, vind je ook op deze website van de Vlaamse overheid.
Sinds september 2022 is er ook de Mijn VerbouwLening. Met deze renteloze lening tot 60.000euro kunnen ook vzw's renovaties financieren die zowel focussen op woningkwaliteit als op het verbeteren van de energieprestaties.
Sinds september 2022 is er ook de Mijn VerbouwLening. Met deze renteloze lening tot 60.000euro kunnen ook vzw's renovaties financieren die zowel focussen op woningkwaliteit als op het verbeteren van de energieprestaties.
Brusselse maatregelen
Momenteel wordt binnen de regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gesproken over aanvullende gewestelijke maatregelen om Brusselse bedrijven, zelfstandigen én verenigingen te helpen. Let wel, dit zijn vooralsnog intenties die nog niet definitief goedgekeurd zijn.
Specifiek voor Brusselse verenigingen denkt men aan een noodbudget: "De stijgende energieprijzen hebben niet alleen gevolgen voor ondernemingen en huishoudens, maar ook voor de non-profitsector, waardoor de essentiële diensten en projecten van die sector in het gedrang kunnen komen. Daarom maakt het Brussels Gewest vanaf eind 2022 een bedrag van 8,7 miljoen euro vrij voor de noodmaatregel. Voor 2023 gaat het om een bedrag van 26 miljoen euro. Het betreft een mechanisme om een deel van de meerkosten te dekken die verbonden zijn aan de stijgende energiefacturen voor de non-profitsectoren die afhangen van het Gewest, de GGC, de FGC en de VGC. Gezien het tijdschema wordt voorgesteld om een voorschot (in één schijf) toe te kennen voor een periode van één jaar vanaf 1 oktober 2022. Dat voorschot zal zo nodig worden aangevuld op basis van de provisie ‘energie’, waartoe besloten is voor 2023."
Lokale maatregelen?
Welke openheid kan de lokale overheid aan de dag leggen om deze onvoorspelbare tijden door te komen? Welke maatregelen kunnen ze nemen? In dit artikel doen we alvast enkele suggesties. Uit een bevraging van Radio 2 van begin oktober 2022 bleek dat een 50-tal gemeenten specifieke maatregelen nemen ten aanzien van het verenigingsleven. We polsten bij enkelen wat zij precies deden en goten het in dit artikel.
Intussen heeft de Vlaamse regering aan lokale besturen bijkomende middelen toegekend om in deze crisis oplossingen te zoeken. Een overzicht daarvan vind je op deze pagina met een overzicht van de middelen voor lokale besturen vanuit Vlaanderen. Het gaat o.a. over het opvangen van oplopende personeels- en energiekosten en middelen voor het Lokaal Energie- en Klimaatpact.
Ook relevant
Impact Together (BNP Paribas Fortis en Koning Boudewijnstichting)
Via ondersteuning en begeleiding gedurende drie jaar wil men de interne werking van organisaties (géén feitelijke verenigingen) optimaliseren. Je kan bijvoorbeeld financiering krijgen voor externe consultancy maar ook investeringen die de strategie versterken, worden (deels) gefinancierd. Alle info vind je op de website van de Koning Boudewijnstichting.
Cultuurzaam
Als organisatie kan je ongetwijfeld ook nog stappen zetten om je energieverbruik te temperen. Pulse Transitienetwerk bundelt op Cultuurzaam heel wat inspiratie en tips daarvoor. De initiatieven van Pulse richten zich momenteel voornamelijk op de jeugdsector, maar ze bekijken hoe ze die ondersteuning kunnen uitbreiden naar de sectoren cultuur en media. Zo werken ze nu aan een nota met beleidsaanbevelingen voor het verduurzamen van infrastructuur, voor het kabinet Jambon en het departement Cultuur, Jeugd en Media.
Waar kan je intussen zelf mee aan de slag? Lees hier enkele tips.
Cultuurzaam
Als organisatie kan je ongetwijfeld ook nog stappen zetten om je energieverbruik te temperen. Pulse Transitienetwerk bundelt op Cultuurzaam heel wat inspiratie en tips daarvoor. De initiatieven van Pulse richten zich momenteel voornamelijk op de jeugdsector, maar ze bekijken hoe ze die ondersteuning kunnen uitbreiden naar de sectoren cultuur en media. Zo werken ze nu aan een nota met beleidsaanbevelingen voor het verduurzamen van infrastructuur, voor het kabinet Jambon en het departement Cultuur, Jeugd en Media.
Waar kan je intussen zelf mee aan de slag? Lees hier enkele tips.
Onze suggesties
Sociaal-culturele en amateurkunstenorganisaties kunnen dus al beroep doen op enkele ondersteuningsmaatregelen, maar het gros van de maatregelen mikt steevast op gezinnen en bedrijven. Vzw's komen dan al te vaak niet in aanmerking, terwijl ze minstens evenveel moeilijkheden ervaren met tal van stijgende kosten.
Daarom
- vragen we dat steun voor bedrijven in moeilijkheden ook toegankelijk is voor sociaal-culturele en amateurkunstenorganisaties.
- moet de gratis energiecoaching en energiescan die nu enkel mogelijk is voor jeugdlokalen, uitgebreid worden naar andere verenigingslokalen.
- moet de bestaande renteloze energielening voor cultuur- en jeugdinfrastructuur ook gebruikt kunnen worden voor andere energiebesparende maatregelen dan enkel zonnepanelen.
- moeten samenaankopen van materialen ondersteund worden. Op korte termijn zijn er concrete winsten te halen uit quick win-maatregelen die voor heel wat organisaties directe impact op hun verbruik zouden hebben. Door bijvoorbeeld programmeerbare warmte-installatie of het plaatsen van dak-/muurisolatie. Naast het beschikbaar stellen van financiële middelen om deze investering te doen zouden ook groepsaankopen van materialen hierin een sterke ondersteuning kunnen bieden aan organisaties.
