"Mensen beseffen hoezeer ze samenzijn missen" (DS, 19 mei)
dinsdag 19 mei 2020
De reeks Cultuur in Nood van De Standaard stond op 19 mei stil bij het wel en wee van sociaal-culturele en amateurkunstenorganisaties in coronatijden. With a little help from De Federatie.
Dit artikel van Geert Sels verscheen in DS van 19 mei 2020. (reeks: Cultuur in Nood)
Er zijn al 50.000 activiteiten geannuleerd in het socioculturele leven, en het is onduidelijk hoeveel er nog zullen volgen. ‘Mensen snakken naar een ontmoeting’. Ze ontmoeten elkaar in koren, voordrachten, uitstapjes, fanfares en crea-ateliers. Soms zijn ze jong, soms oud en soms de twee door elkaar. Ze zijn met ontzettend veel. Sinds het begin van de lockdown zijn er al meer dan 50.000 activiteiten geschrapt, berekende De Federatie, de koepel van socioculturele organisaties en amateurkunstgroepen. Daardoor konden ruim anderhalf miljoen mensen niet deelnemen aan hun favoriete tijdsbesteding. ‘Ik had nooit gedacht dat ik het zo zou missen’, zegt Lotte Van Gastel (29), die in twee koren zingt. ‘We zijn met bijna veertig en ik ben een van de jongsten. We hebben Zoombabbels opgezet, maar samen zingen lukt niet. Op elk platform dat we uittesten, zit er vertraging. Het wordt kakofonie.’ Haar koordirigent heeft voor het eerst haar stemgroep, die van de sopranen, opgeroepen om samen online een partituur door te nemen. Maar elkaar in levenden lijve ontmoeten, zit er nog niet in. ‘We hebben het advies uitgestuurd om de koorwerking stil te leggen tot eind augustus’, zegt Jeroen Keymeulen van Koor & Stem. ‘Voor 8 juni kunnen we volgens de Veiligheidsraad niet samenkomen. En meestal ligt het koorleven stil tijdens de zomer. Heeft het zin om er voor drie weken nog aan te beginnen? Daarom hebben we eind augustus als richtdatum genomen.’
Er zijn al 50.000 activiteiten geannuleerd in het socioculturele leven, en het is onduidelijk hoeveel er nog zullen volgen. ‘Mensen snakken naar een ontmoeting’. Ze ontmoeten elkaar in koren, voordrachten, uitstapjes, fanfares en crea-ateliers. Soms zijn ze jong, soms oud en soms de twee door elkaar. Ze zijn met ontzettend veel. Sinds het begin van de lockdown zijn er al meer dan 50.000 activiteiten geschrapt, berekende De Federatie, de koepel van socioculturele organisaties en amateurkunstgroepen. Daardoor konden ruim anderhalf miljoen mensen niet deelnemen aan hun favoriete tijdsbesteding. ‘Ik had nooit gedacht dat ik het zo zou missen’, zegt Lotte Van Gastel (29), die in twee koren zingt. ‘We zijn met bijna veertig en ik ben een van de jongsten. We hebben Zoombabbels opgezet, maar samen zingen lukt niet. Op elk platform dat we uittesten, zit er vertraging. Het wordt kakofonie.’ Haar koordirigent heeft voor het eerst haar stemgroep, die van de sopranen, opgeroepen om samen online een partituur door te nemen. Maar elkaar in levenden lijve ontmoeten, zit er nog niet in. ‘We hebben het advies uitgestuurd om de koorwerking stil te leggen tot eind augustus’, zegt Jeroen Keymeulen van Koor & Stem. ‘Voor 8 juni kunnen we volgens de Veiligheidsraad niet samenkomen. En meestal ligt het koorleven stil tijdens de zomer. Heeft het zin om er voor drie weken nog aan te beginnen? Daarom hebben we eind augustus als richtdatum genomen.’
Knopen doorhakken
Zelfs over díe datum is er nog grote onzekerheid. In het professionele kunstencircuit is er al een tendens om optredens zo veel mogelijk te verschuiven naar 2021. ‘Op onze bevraging geeft vrijwel iedereen aan om liever naar 2021 door te schuiven’, zegt Keymeulen. ‘En dan nog moeten er veel knopen worden doorgehakt. Vaak zitten er jonge en oudere mensen in hetzelfde koor. Moet je die generaties dan uit elkaar halen en ze afzonderlijk laten repeteren? En geraak je wel uit de kosten als je gaat anderhalvemeteren?’ ‘Gemiddeld halen socioculturele verenigingen ruim de helft van hun middelen uit eigen inkomsten’, zegt Ellen De Boeck van De Federatie. ‘Die staan tijdens de coronacrisis sterk onder druk. Dit voorjaar zal er daardoor een verlies van drie miljoen euro zijn. Als er deze zomer nog geen activiteiten zijn, komt daar nog eens vier miljoen bij.’ En toen De Federatie aan haar leden vroeg of ze aan de veiligheidsnormen konden voldoen, zoals voldoende afstand, mondmaskers en handen wassen, liet 30 tot 50% weten dat die onhaalbaar zijn. Er is ook nog onduidelijkheid over de inschatting van de risico’s bij de 1.200 orkesten die Vlaanderen rijk is. Het gros bestaat uit fanfares en harmonieën. ‘We denken dat het risico het grootst is bij de blazers’, zegt Jan Matthys van Vlamo, dat de instrumentale amateurmuziek groepeert. ‘Er circuleren tal van studies, waarin de gewenste afstand varieert tussen tachtig centimeter en acht meter. Volgens de recentste inzichten zou het minder erg zijn dan eerst gevreesd.’ Wellicht neemt daarom vanuit de orkesten de druk toe om stilaan te herbeginnen. ‘We horen scenario’s om met twintig man op te starten’, zegt Matthys. ‘Partieel repeteren zou een eerste fase kunnen zijn om de leden opnieuw samen te brengen. In het begin van de lockdown was iedereen gedisciplineerd. Nu begint dat te slabakken. Mensen beginnen te beseffen hoe sterk ze dat samenzijn missen.’
Okra
