Ruimte voor cultuur! Voor een toekomstgericht partnerschap met de Vlaamse overheid
woensdag 7 februari 2024
Richting verkiezingen schreef De Federatie aanbevelingen vanuit de sectoren sociaal-cultureel werk en amateurkunsten. Maar er zijn ook uitdagingen die voor het bredere culturele veld gelden. Daarom sloegen we de handen in elkaar met oKo, cult! en OCE. Dit leidde tot www.ruimtevoorcultuur.be. Daar pleiten we samen voor een toekomstgericht partnerschap met de Vlaamse overheid, in functie van een daadkrachtig, ambitieus en efficiënt cultuurbeleid. Hieronder vatten we de 5 essentiële krachtlijnen kort samen.
Een kwaliteitskader voor cultuur
Vlaanderen moet de ambitie hebben om overal in Vlaanderen een gezond en krachtig cultuurlandschap mogelijk te maken. Daar zijn een systemische blik en een breed perspectief voor nodig. Om die reden vragen we dat Vlaanderen met open vizier in dialoog gaat met de betrokken beleidsniveaus. Om met respect voor de autonomie en dynamiek van de cultuursector te werken aan een complementair, ambitieus en inspirerend kwaliteitskader voor de invulling van artikel 23 (= Elke burger heeft recht op culturele ontplooiing).
Zo'n kwaliteitskader moet zorgen voor:
- duidelijkere rollen binnen de diverse beleidsniveaus met één gedeelde visie;
- meer complementariteit door overleg en afstemming tussen het lokale, bovenlokale, Brusselse en het Vlaamse niveau;
- een helikopteroverzicht door samen werk te maken van betere monitoring;
- optimale kansen voor de autonome ontwikkeling van het fijnmazige netwerk dat onze cultuursector is, en dat in het hele land.
Samen investeren voor meer impact
We roepen Vlaanderen op tot een stevige investeringsinspanning voor de cultuursector. Wil Vlaanderen de ambitie hebben om op het niveau te komen van landen als Denemarken en Noorwegen, dan moet de ambitie zijn om op termijn van amper 1 naar 3% van de Vlaamse begroting te evolueren. Want ook dat zal nauwelijks wegen op de Vlaamse begroting maar maakt voor elke burger in Vlaanderen een wereld van verschil.
Dit is nodig om:
- duurzame financiering te realiseren en projecten en organisaties volwaardig te kunnen subsidiëren;
- subsidie-engagementen volledig na te kunnen komen door volwaardige indexering van alle subsidies, ook voor de ingekantelde middelen in het gemeentefonds voor cultuur;
- extra budgettaire ruimte te kunnen inzetten voor instroom en innovatie in de cultuursector;
- extra budgettaire ruimte te kunnen inzetten voor de digitalisering van onze werkvloeren en het behoud en de verduurzaming van culturele infrastructuur.
Een sterke administratie voor sterk cultuurbeleid
Jarenlange besparingen en steeds meer opdrachten zetten een rem op de werking van het departement CJM. Kwaliteit komt onder druk te staan en toekomstwerven blijven liggen. Te veel wordt uitbesteed, waardoor duurzame kennisborging in het departement in het gedrang komt. Zonder een sterke administratie, geen sterk cultuurbeleid, dat is duidelijk.
We vragen:
- geen verdere besparingen op het departement CJM maar een versterking ervan;
- een constante en open dialoog met de volledige cultuursector;
- duurzame kennisborging in cocreatie met de steunpunten en de cultuursector;
- een democratisch en open kerntakendebat over de rol van het departement, samen met de medewerkers van CJM én met de cultuursector
Onderwijs & cultuur: naar een slimme synergie
De samenwerking tussen cultuur en onderwijs blijft, ondanks grote inspanningen van leerkrachten en cultuurwerkers, te vaak beperkt tot eenmalige projecten of korte interventies. Er zijn nog te veel kleine, irritante drempels, denk maar aan de kost van de bus naar een museum die in veel scholen maar niet gefinancierd raakt. Er is veel meer mogelijk en veel meer nodig, maar zonder structurele ingrepen krijgen we het niet voor elkaar.
We willen:
- een einde maken aan sectorspecifieke regels (vb. administratieve verantwoording) die de samenwerking op de werkvloer belemmeren nog voor ze begonnen is;
- een ambitieuze en offensieve strategie voor levenslang leren waarbij de cultuursector een pivotale rol spelen;
- volwaardige en duurzame vormen van samenwerking op alle beleidsniveaus en werkvloeren: zowel binnen onderwijs als in de cultuursector.
Bouw en vertrouw op de cultuursector
Hoe meer vertrouwen de overheid schenkt aan initiatieven van burgers, cultuurwerkers of kunstenaars, hoe sneller het vertrouwen van burgers in de overheid zal groeien. Rechtstreeks in het beleid van organisaties ingrijpen, micromanagement, het onwennig omgaan met wat schuurt of niet bekend is… Het zijn allemaal synoniemen van dezelfde kwaal: de wens om cultuurorganisaties in een bepaalde richting te sturen. We begrijpen dat democratisch verkozen beleidsmakers wensen hebben voor de cultuursector. Maar we vinden dat rechtstreekse interventie in bedrijfsvoering van organisaties niet de juiste weg is.
Daarom vragen we:
- Vertrouw en respecteer de autonomie van de cultuursector. Gebruik dit als basis voor het cultuurbeleid en zet het in het volgende Vlaams regeerakkoord als centrale missie;
- Verbeter bestaande beleidskaders zodat het civiel perspectief, de autonomie van de cultuursector en -organisaties, in woord en daad gegarandeerd wordt;
- Verdedig als beleidsmaker de autonomie van de cultuursector in het politieke debat en op sociale media;
- Actualiseer en versterk het cultuurpact en de cultuurpactcommissie. Organiseer een breed gedragen debat in de politieke, publieke en culturele arena. Investeer in de ontwikkeling van nieuwe modellen om pluralisme een hedendaagse plek te geven in de culturele besluitvormingsprocessen;
- Investeer en vertrouw op de expertise van de professionele cultuurwerkers in al onze cultuurorganisaties, op alle beleidsniveaus. Geef ze vleugels.
Ontdek alle beleidsaanbevelingen op www.ruimtevoorcultuur.be.
