Veerkracht in een storm: de Vlaamse Septemberverklaring
donderdag 1 oktober 2020
“We bevinden ons in een storm die nog niet is gaan liggen. Maar dat mag ons niet tegenhouden om ertegenaan te gaan (…) Het herstel van onze samenleving en economie begint vandaag”. Met deze woorden zette minister-president Jan Jambon in de Septemberverklaring de relancemaatregelen kracht bij. We gingen na wat dit kan betekenen voor amateurkunsten en sociaal-cultureel werk.
Midden juli brachten twee speciaal daarvoor opgerichte comités respectievelijk hun advies uit over de economische en maatschappelijke relance. Het was dan ook reikhalzend uitkijken naar het antwoord van de Vlaamse regering hierop.
Wat zei het maatschappelijk relancecomité nu ook alweer?
Veel. Hier kan je een uitgebreidere samenvatting nalezen. Voor de korte termijn riep het maatschappelijk relancecomité de Vlaamse regering op om lokale besturen aan te moedigen zoveel mogelijk cultuur mogelijk te maken. Dit moet gepaard gaan met promotie van verenigingen als bron van verbondenheid. Het verenigingsleven is, aldus dit comité, een (f)actor van formaat in de maatschappelijke relance. Ook het belang van niet-formele educatie en informeel leren voor volwassenen kan in deze tijden niet worden onderschat.
En in de Septemberverklaring?
Bij het beschrijven van de huidige donkere wolken, zoomde Jambon opvallend sterk in op waar veel van onze organisaties mee bezig zijn: vereenzaming, toenemende armoede, de digitale kloof, sociaal isolement, gedaan met de evenementen, … Hij bleef ook zijn oorspronkelijk doel herhalen: bedrijven en organisaties die voor de coronaschok gezond waren, wil hij door de crisis “helpen trekken sleuren”. Maar dit is niet genoeg: daarom een relanceplan. Om het virus meester te blijven, zo zei de minister-president maandag in het Vlaams parlement, moeten we ervoor zorgen dat verenigingen zuurstof blijven hebben en krijgen. De twee concrete voorbeelden in dit hoofdstuk zijn de aankondiging van een “speciaal loket om cultuurverenigingen bij te staan” en de investering in “jong talent en meesterschap”. Dit laatste sluit wellicht aan bij de cruciale rol van amateurkunsten inzake talentontwikkeling. Onze cultuursectoren worden ook mee in verband gebracht met de digitale transformatie, één van de grote ambities van de Vlaamse regering. Al bij al een beperkte oogst in de Septemberverklaring. Omdat deze toespraak niet op alles even concreet kan inzoomen, doken we ook in het relanceplan zelf dat de Vlaamse regering voorlegde en iets concreter ingaat op de doelstellingen.
Eenmalige investeringen
De Vlaamse regering wil de relance verder vooral via eenmalige investeringen begeleiden (behalve voor welzijn en onderwijs, waar ook expliciet blijvende relancebudgetten worden toegevoegd). Bij de opsomming van de publieke investeringen vinden we ook “culturele topinfrastructuur” terug, net zoals congres-, beurs en toeristische infrastructuur, die, waar mogelijk, ook een gedeelde cultuurbestemming kan krijgen.Digitale omwenteling
De digitale transformatie is één van de speerpunten voor de volgende jaren. Voor de verdere integratie van digitale toepassingen in ondernemingen (waartoe, zo nemen we aan, ook onze organisaties behoren), zal VLAIO stimulerings- en kennisverspreidingsinitiatieven uitrollen. Ook moet zoveel mogelijk dienstverlening van de lokale, Vlaamse en federale overheden gebundeld zijn in één verenigingsloket. Voor alle cultuuractoren komt er een reservatie- en ticketingplatform (in samenwerking met de private markt). Samen met deze technologische transformatie, heeft het relanceplan ook veel aandacht voor de “ontwikkeling van digitale talenten”. Voor leerinnovaties rekent men ook op vormingswerk in onze sectoren. Opleiding, onderhoud en terbeschikkingstelling van apparatuur voor kwetsbare groepen zal vooral via lokale partnerschappen moeten gebeuren. De Vlaamse regering wil hen hiertoe ondersteunen. En tot slot: de werking van de uitpas moet aan iedereen die dit nodig heeft een internettoegang garanderen.Het Jaar van de Opleiding
2021 wordt het “Jaar van de Opleiding”: een groot offensief om competenties bij volwassenen te stimuleren, versterken en promoten. Opnieuw rekent men hiervoor op het brede gamma aan opleidingsverstrekkers.Weinig voedsel voor sociale cohesie
Onder de noemer mentaal welbevinden en sociale cohesie lezen we een belangrijke vaststelling: “Economisch herstel kan enkel lukken indien er voldoende aandacht kan zijn voor het mentale welzijn, van de bevolking in het algemeen, van enkele specifieke doelgroepen, zoals zorg- en welzijnswerkers, kinderen en jongeren, mensen in eenzaamheid, mantelzorgers en vrijwilligers,… in het bijzonder". Wat dit verder concreet inhoudt, hopen we in de beleidsbrief van de cultuurminister te lezen, want het relanceplan beperkt zich voor het vrijwilligers- en verenigingsleven tot, opnieuw, het digitaal “verenigingsloket”.
Vinnige administratie en uitgekamde begroting
Administraties moeten “slagkrachtiger, vinniger en oplossingsgericht” zijn, zodat overheid en privé-initiatieven elkaar eerder versterken. Dit moet onder meer leiden tot administratieve vereenvoudiging (“de grootschalige operatie tegen regelneverij via ‘schrapsessies’”), met een eerste pakket maatregelen in de zomer. De Vlaamse regering zal ook externe experten betalen om voor elke grote uitgavenpost de “opportuniteit, efficiëntie en doelmatigheid” na te gaan. Dit zal ook leiden tot een oplijsting van hervormingen/besparingen, onder andere door “efficiënter, effectiever en gedigitaliseerd” te werken. Ook hier is juni 2021 de deadline. De nota verwijst ook naar het streven naar een nieuw VIA-akkoord voor de rest van de regeerperiodeSeptemberverklaring en relanceplan nalezen? Hieronder vind je de downloads.
