Vlaanderen heroverweegt budgetten breed
maandag 15 maart 2021
Dossier: Zakelijk en financieel
Het stond al sinds het najaar in de sterren geschreven. De Vlaamse overheid organiseert, naar Nederlands voorbeeld, een Vlaamse Brede Heroverweging: tussen nu en augustus kammen de departementen alle begrotingsposten uit. Bedoeling: van elke uitgegeven euro nagaan of die het doel bereikt en scenario's uittekenen voor verbetering. Twee stoorzenders beloven alvast ruis op deze oefening: het te korte tijdspad en de verwachte besparingen op de Vlaamse begroting naar aanleiding van de pandemie.
Huiswerk in sneltreinvaart
Matthias Diependaele, Vlaams minister van Begroting
Het was Vlaams begrotingsminister Diependaele die in het najaar de term 'Vlaamse Brede Heroverweging' op gang trok, maar de feitelijke doorlichtingen starten nu pas. Elk beleidsdomein werkt aan oefeningen om na te gaan of het beleid doeltreffend genoeg is, of er efficiëntiewinsten kunnen worden gerealiseerd, of bepaalde initiatieven wel behoren tot de kerntaken van het domein,... en welke meer diepgaande oefeningen de volgende jaren moeten gebeuren. Huiswerk in te dienen tegen de zomer. Veel tijd is er dus niet om tot onderbouwde scenario's te komen.
De departementen zitten op dit moment in de 'driver's seat'. Zij kunnen een beroep doen op ingehuurde expertise, maar zullen vooral de oefening zelf moeten maken. Daarna is het aan de politiek om hier al dan niet vanaf de begrotingsopmaak 2022 iets mee te doen.
Met op de voorgrond: besparingen
Artikels in de Vlaamse pers over een besparingsagenda van 5 à 15 procent die deze Brede Heroverweging extra peper zou geven, zorgden in het Vlaams parlement voor een resem vragen. Ook in de commissie Cultuur, aan minister-president Jan Jambon. Op 11 maart wilde Stephanie D'Hose (Open Vld) van hem weten welke prioriteiten en criteria hijzelf voorop heeft gesteld. Minister Jambon kon kort zijn: geen. "Wij hebben er uitdrukkelijk voor gekozen om dat proces niet politiek te gaan sturen". Hij kijkt uit naar de oplevering van het werk in de zomer en zal daarmee verder aan de slag gaan. "De departementen hebben geen besparingsoefening als dusdanig opgelegd gekregen. Dat is het duidelijk niet. Het is wel een vraag naar effectiviteit en efficiëntie van de bestede middelen". Toch is feitelijk ook het vooruitzicht van besparingen in de oefening opgenomen, zo bevestigde minister Diependaele tijdens de plenaire vergadering van 3 maart. Want op deze vraag moeten de departementen ook een antwoord geven: "In het geval dat er significant minder/meer middelen beschikbaar zijn, welke beleidsopties zijn dan mogelijk? Gelieve deze vraag minimaal te beantwoorden voor een theoretisch scenario met 5 procent, 10 procent en 15 procent minder of meer middelen". Minder of meer dus, maar in één adem bevestigde hij dat er een structureel tekort van 3 miljard op tafel ligt.
Overleg met kennis van zaken
Staf Pelckmans (Groen) staat achter de principes van de doorlichting maar hoopt wel dat er voldoende juiste expertise kan worden ingezet en dat er rekening wordt gehouden met een getroffen sector die al vóór de coronacrisis verzwakt was door de besparingen. De eindconclusies van het Departement worden volgens hem best overlegd met de sector. Tot dit laatste engageerde de minister-president zich alvast.
De andere parlementsleden die het woord namen, wachtten ook de discussie naar aanleiding van de oefening af, zij het niet zonder zorgen over de keuzes die zouden worden gemaakt. En terecht. "De relance op gang brengen en tegelijk deze hervormingen opstarten is ambitieus", zo schreef de SERV enigszins eufemistisch. Tegelijk raadt dit adviesorgaan de Vlaamse regering aan om een uitgavendoorlichting en een besparingsoperatie niet door elkaar te haspelen.
